مقاله: هزینه آزمایشات اهدای کلیه در ایران - بر عهده خریدار یا فروشنده؟

در فرآیند اهدای کلیه در ایران، یکی از سوالات مهم این است که هزینه آزمایشات پزشکی قبل از اهدا بر عهده چه کسی است؟ آیا اهداکننده باید این هزینه‌ها را پرداخت کند یا گیرنده کلیه؟

طبق قوانین ایران:

بر اساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت و سازمان انتقال خون ایران، هزینه آزمایشات اولیه و ارزیابی‌های پزشکی اهداکننده، معمولاً بر عهده گیرنده کلیه (خریدار) است 

این هزینه‌ها شامل آزمایش‌های خون، تصویربرداری، تست‌های عملکرد کلیه و مشاوره‌های پزشکی می‌شود.

با این حال، در مواردی که اهداکننده از طریق مراکز رسمی پیوند کلیه اقدام کند، ممکن است بخشی از هزینه‌ها توسط بیمه پوشش داده شود.

هزینه آزمایشات پیوند کلیه: برعهده خریدار است یا فروشنده؟

۱. قوانین ایران درباره هزینههای آزمایشات

طبق دستورالعمل وزارت بهداشت ایران:

هزینه آزمایشات اولیه (آزمایش خون، ادرار، تصویربرداری) معمولاً بر عهده گیرنده کلیه (خریدار) است.

اگر اهداکننده خویشاوند باشد (پدر، مادر، خواهر، برادر)، ممکن است بخشی از هزینهها توسط بیمه درمانی پوشش داده شود.

در موارد اهدای غیرخویشاوندی، تمام هزینههای پزشکی و آزمایشات باید توسط گیرنده یا خانواده او پرداخت شود.

۲. آزمایشات ضروری قبل از پیوند کلیه

۳. آیا فروشنده (اهداکننده) باید هزینه پرداخت کند؟

خیر، فروشنده کلیه هزینهای پرداخت نمیکند و تمام آزمایشات و معاینات باید توسط گیرنده تأمین شود.

حتی اگر اهداکننده داوطلب غیرخویشاوند باشد، باز هم هزینهها بر عهده بیمار گیرنده است.

تنها استثنا: اگر اهداکننده بیمه تکمیلی داشته باشد، ممکن است بخشی از آزمایشات تحت پوشش قرار گیرد.

1. هزینه آزمایشات اهدای کلیه

طبق قوانین ایران، هزینه آزمایشات اولیه (مانند آزمایش خون، HLA، تصویربرداری و تست‌های عملکرد کلیه) معمولاً بر عهده گیرنده (خریدار) است 

در برخی موارد، اگر اهداکننده از طریق مراکز رسمی پیوند اقدام کند، بخشی از هزینه‌ها ممکن است توسط بیمه پوشش داده شود 

هزینه آزمایش HLA و سایر تست‌های ضروری می‌تواند بین 600 تا 700 هزار تومان باشد، اما در برخی مراکز خیریه این هزینه‌ها رایگان شده است 

2. قیمت کلیه در بازار سیاه

قیمت کلیه در بازار سیاه به طور قابل توجهی متفاوت است و بسته به گروه خونی، سن و سلامت اهداکننده از 100 تا 350 میلیون تومان متغیر است 

برخی اهداکنندگان با گروه‌های خونی نادر (مانند O-) حتی تا 500 میلیون تومان درخواست می‌کنند 

قیمت مصوب انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی ایران 80 میلیون تومان است، اما به دلیل مشکلات اقتصادی، بسیاری از اهداکنندگان به قیمت‌های بالاتر تمایل دارند 

3. مراحل قانونی اهدای کلیه

اهداکننده و گیرنده باید آزمایش HLA را انجام دهند و در سامانه ثبت شوند 

هیچ تماس مستقیمی بین اهداکننده و گیرنده نباید وجود داشته باشد و فرآیند باید تحت نظارت مراکز رسمی پیوند انجام شود

دریافت پول برای اهدای کلیه در ایران غیرقانونی است و پیوند باید کاملاً داوطلبانه باشد 

4. چالش‌های اهدای کلیه

بسیاری از بیماران به دلیل هزینه‌های سنگین پیوند و آزمایشات قادر به پرداخت نیستند.

کمبود اهداکنندگان مرگ مغزی و فرهنگ پایین اهدای عضو از دیگر مشکلات است.

برخی بیمارستان‌های متخلف بدون مجوز انجمن خیریه اقدام به پیوند می‌کنند که منجر به رونق بازار سیاه می‌شود 

5. حمایت‌های مالی از اهداکنندگان

انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی پس از پیوند، مبلغی حدود 8 میلیون تومان به اهداکننده پرداخت می‌کند 

همچنین یک میلیون تومان به عنوان "هدیه ایثار" به اهداکنندگان تعلق می‌گیرد 

در مواردی که گیرنده توانایی مالی ندارد، سازمان‌های خیریه و نهادهای حمایتی وارد می‌شوند 

6. هزینه‌های پس از پیوند

بیماران پس از پیوند باید ماهانه بین 100 تا 400 هزار تومان برای داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی هزینه کنند 

هزینه‌های دارویی و معاینات دوره‌ای دیگر رایگان نیستند و بار مالی زیادی بر بیماران تحمیل می‌کنند 

7. مدت انتظار برای پیوند

انتظار برای دریافت کلیه از اهداکننده مرگ مغزی حدود 3 تا 4 ماه است 

برای دریافت کلیه از اهداکننده زنده، این مدت ممکن است به 8 ماه برسد 

نتیجه‌گیری

در ایران، هزینه‌های آزمایشات و ارزیابی‌های پزشکی قبل از اهدای کلیه معمولاً بر عهده گیرنده است، اما اهداکننده نباید هیچ مبلغی بابت فروش کلیه دریافت کند. این فرآیند باید کاملاً داوطلبانه و تحت نظارت مراکز رسمی پیوند انجام شود .

اهدای کلیه در ایران باید با رعایت قوانین و به صورت کاملاً داوطلبانه انجام شود. برای اطلاعات بیشتر به مراکز پیوند اعضای وزارت بهداشت مراجعه کنید

سوالات

1. آیا فروشنده کلیه میتواند هزینه آزمایشات را از خریدار بگیرد؟ : خیر، دریافت پول در ازای اهدای کلیه غیرقانونی است و مجازات دارد. فقط هزینههای پزشکی توسط گیرنده پرداخت میشود.

2. اگر آزمایشات نشان دهد کلیه مناسب نیست، هزینهها برگشت داده میشود؟ : خیر، هزینههای آزمایشات غیرقابل برگشت است، زیرا برای بررسی سلامت اهداکننده و گیرنده صرف شده است.

3. آیا بیمه، هزینه آزمایشات پیوند کلیه را میپردازد؟ : بله، برخی بیمههای تکمیلی (مانند تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح) تا 50–70% هزینهها را پوشش میدهند.

4. آیا بیمارستانهای دولتی هزینه آزمایشات را رایگان انجام میدهند؟ : در برخی بیمارستانهای دولتی (مثل امام خمینی تهران)، بخشی از آزمایشات با تعرفه دولتی انجام میشود، اما معمولاً هزینهها قابل توجه است.

5. اگر گیرنده کلیه فقیر باشد، چه کمکی وجود دارد؟ : برخی خیریههای کلیه (مثل مؤسسه محک) کمک هزینه پرداخت میکنند یا میتوان از سامانه نیکوکاری وزارت بهداشت درخواست کمک کرد.