زندگی با یک کلیه: همه آنچه باید بدانید (مطابق قوانین ایران)

مقدمه

زندگی با یک کلیه برای بسیاری از افراد که کلیه اهدا کرده‌اند یا به دلایل پزشکی یکی از کلیه‌های خود را از دست داده‌اند، یک واقعیت روزمره است. خوشبختانه بدن انسان توانایی سازگاری شگفت‌انگیزی دارد و یک کلیه سالم می‌تواند تمام عملکردهای لازم را انجام دهد. در این مقاله به بررسی جامع زندگی با یک کلیه، نکات مهم پزشکی و شرایط قانونی اهدای کلیه در ایران می‌پردازی

%

آیا با یک کلیه هم می‌ توان زندگی عادی داشت؟

اگرچه اکثر مردم دو کلیه دارند، اما برای داشتن یک زندگی سالم و فعال فقط به یک کلیه نیاز دارید.

اگر فقط یک کلیه دارید، مهم است که از آن محافظت کنید و عملکرد خوبی داشته باشید، زیرا در صورت نیاز کار افتادن، کلیه دومی ندارید که آن را به عهده بگیرید.

حفظ یک سبک زندگی سالم با خوردن یک رژیم غذایی مغذی، ورزش منظم و معاینات منظم زیر نظر پزشک به حفظ سلامت کلیه شما کمک می کند.

به خواندن این مقاله ادامه دهید تا در مورد زندگی با یک کلیه بیشتر بدانید.

زندگی با یک کلیه به جای دو کلیه چگونه است؟

کلیه‌های شما مواد زائد و مایعات اضافی را از خون شما فیلتر می‌کنند تا بتوانند از طریق ادرار از بدن شما دفع شوند.

یک کلیه می تواند خون کافی را برای حفظ عملکرد طبیعی بدن شما فیلتر کند. به همین دلیل است که تنها با یک کلیه می توانید زنده بمانید و سالم باشید.

توصیه ها برای زندگی سالم در صورتی که تنها یک کلیه دارید، اساساً با افراد دارای دو کلیه یکسان است. آنها عبارتند از:

   خوردن یک رژیم غذایی سالم

   ورزش منظم

   حفظ وزن مناسب

   هیدراته ماندن

   حفظ فشار خون و قند خون طبیعی (مدیریت فشار خون بالا یا دیابت در صورت بروز آنها)

   به طور منظم برای معاینه به پزشک مراجعه کنید

علاوه بر این، اگر کلیه انفرادی دارید، باید مراقب عملکرد خوب آن باشید. این شامل:

   محافظت از آن در برابر آسیب

   اجتناب از داروهایی که می توانند مضر باشند، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

دلایل داشتن یک کلیه

دلایل مختلفی وجود دارد که شما ممکن است فقط یک کلیه داشته باشید. این موارد شامل موارد زیر است:

   شما فقط با یک کلیه به دنیا آمدید.

   یکی از کلیه های شما برای درمان یک بیماری یا جراحت برداشته شد (نفرکتومی).

   شما پیوند کلیه انجام داده اید.

   شما یک کلیه به کسی که نیاز به پیوند داشت اهدا کردید.

شما همچنین می توانید دو کلیه داشته باشید، اما تنها یکی از آنها کار می کند، که همان داشتن یک کلیه است.

یک تفاوت بزرگ در داشتن یک کلیه به این مربوط می شود که آیا شما فقط با یک کلیه متولد شده اید در مقایسه با از دست دادن یا اهدای یک کلیه.

برای کسانی که با یک کلیه متولد می شوند، کلیه منفرد از روز اول کار هر دو کلیه را انجام می دهد و اغلب به کلیه بزرگتر و با عملکرد بهتر تبدیل می شود.

هنگامی که یک کلیه برداشته یا اهدا می شود، کلیه دیگر جبران نمی کند و بنابراین عملکرد کلی کلیه به نصف کاهش می یابد.

آیا مشکلات کوتاه مدت یا طولانی مدتی در ارتباط با زندگی با یک کلیه وجود دارد؟

کلیه ها در حفظ تعادل مایعات در بدن، حفظ پروتئین در خون و کنترل فشار خون نقش دارند.

اگر کلیه های شما از کار بیفتند، ممکن است:

   ایجاد فشار خون بالا (فشار خون بالا)

   از دست دادن پروتئین در ادرار (پروتئینوری)

   احتباس ادرار

اکثر افرادی که دارای یک کلیه هستند یک زندگی عادی را بدون هیچ گونه مشکل بلندمدت یا کوتاه مدت دارند.

با این حال، در صورت داشتن یک کلیه به جای دو کلیه، خطر ابتلا به فشار خون خفیف، احتباس مایعات و کمی پروتئینوری بیشتر است. این به این دلیل است که کلیه باقیمانده برخی از عملکردهای کلیه قبلی را نمی تواند بصورت کامل انجام دهد.

از آنجایی که یک کلیه هیچ پشتیبان ندارد، از دست دادن عملکرد کلیه باقیمانده می تواند منجر به پروتئینوری، احتباس مایعات یا فشار خون بالا زودتر از زمانی که دو کلیه دارید، شود.

مراقبت از کلیه تکی شما در برابر آسیب

اگر یک کلیه دارید، آسیب رساندن به آن می‌تواند مشکل بزرگی باشد، زیرا کلیه دیگری برای جبران وجود ندارد. اگر آسیب شدید باشد و کلیه شما به طور کامل از کار بیفتد، برای زنده ماندن به دیالیز کلیه یا پیوند کلیه نیاز خواهید داشت.

برای جلوگیری از این امر، محافظت از کلیه تکی در برابر آسیب بسیار مهم است. از ورزش های فیزیکی که می تواند منجر به آسیب کلیه شود خودداری کنید. این ورزش ها شامل:

   بوکس

   فوتبال

   هاکی

   هنرهای رزمی

   راگبی

   فوتبال

   کشتی

اگر ورزش‌های تماسی و فیزیکی انجام می‌دهید، پوشیدن بالشتک محافظ و سایر لباس‌های محافظ احتمال آسیب کلیه را کمتر می‌کند، اما خطر را به طور کامل از بین نمی‌برد.

سایر فعالیت های پرخطر باید اجتناب شود یا با اقدامات احتیاطی اضافی انجام شود. این فعالیت ها عبارتند از:

   صخره نوردی

   ورزش های آبی مانند جت اسکی یا اسکی روی آب

   موتور سواری

   ورزش های موتوری مانند مسابقه

   اسب سواری

   بانجی جامپینگ

   چتربازی

در دراز مدت از دست دادن عملکرد در کلیه تکی معمولاً بسیار خفیف و غیرقابل توجه است، بجز اینکه کلیه شما آسیب ببیند.

آیا باید از رژیم غذایی خاصی پیروی کرد؟

اکثر افرادی که دارای یک کلیه هستند نیازی به پیروی از رژیم غذایی خاصی ندارند، اما مانند افراد دارای دو کلیه، شما باید یک رژیم غذایی متعادل سالم داشته باشید.

هیدراته ماندن معمولی و نوشیدن در هنگام تشنگی بهتر از هیدراتاسیون بیش از حد یا کم آبی است.

اگر به دلیل پیوند کلیه ، یک کلیه دارید یا اگر بیماری کلیوی دارید، ممکن است نیاز باشد میزان سدیم، فسفر و پروتئین را در رژیم غذایی خود محدود کنید. این به این دلیل است که کلیه شما نمی تواند آنها را به خوبی از خون شما خارج کند، بنابراین تجمع می کنند.

همچنین ممکن است مجبور شوید مقدار مایعاتی را که می نوشید محدود کنید.

با پزشک اورولوژیست خود در مورد نیازهای تغذیه ای و محدودیت های غذایی خود صحبت کنید.

اهمیت سبک زندگی سالم

چه یک یا دو کلیه داشته باشید، باید برای داشتن یک سبک زندگی سالم در کنار رژیم غذایی سالم تلاش کنید. این شامل:

   سیگار نکشیدن

   ورزش منظم

   حفظ وزن سالم

   هیدراته ماندن

   محدود کردن الکل

   کاهش

آیا به دیالیز نیاز خواهید داشت؟

دیالیز با فیلتر کردن خون و حذف مواد زائد و مایعات اضافی، عملکرد کلیه را انجام می دهد. این تنها زمانی انجام می شود که به طور موقت یا دائم بیشتر یا تمام عملکرد کلیه خود را از دست داده باشید.

طبق گفته بنیاد ملی کلیه، دیالیز باید فقط در صورتی شروع شود که کلیه های شما ۸۵ تا ۹۰ درصد عملکرد خود را از دست داده باشند. از آنجایی که شما معمولاً با داشتن یک کلیه عملکرد تقریباً طبیعی کلیه دارید، نیازی به دیالیز نخواهید داشت مگر اینکه کلیه شما از کار بیفتد.

عملکرد کلیه و سازگاری بدن

کلیه‌ها دو عضو لوبیایی شکل هستند که در هر طرف ستون فقرات قرار دارند و عملکرد اصلی آنها فیلتر کردن مواد زائد، تنظیم تعادل مایعات و الکترولیت‌ها و تولید ادرار است. جالب است بدانید که یک کلیه سالم می‌تواند تا ۷۵٪ از عملکرد کلی دو کلیه را انجام دهد و این به معنای زندگی کاملاً طبیعی برای فرد است 

دلایل زندگی با یک کلیه

اهدای کلیه: بسیاری از افراد به عنوان اهداکننده زنده، یکی از کلیه‌های خود را به فرد نیازمند اهدا می‌کنند.

نقص مادرزادی: برخی افراد با یک کلیه متولد می‌شوند (آژنزی کلیه).

جراحی: برداشتن کلیه به دلیل سرطان، عفونت شدید یا آسیب دیدگی.

بیماری: از دست دادن عملکرد یک کلیه به دلیل بیماری‌های مزمن

شرایط اهدای کلیه در ایران

بر اساس قوانین ایران:

اهداکننده باید حداقل ۱۸ سال سن داشته باشد.

رضایت کامل و آگاهانه اهداکننده ضروری است.

اهداکننده باید از سلامت کامل کلیه و بدن برخوردار باشد.

سازگاری گروه خونی و بافتی (HLA) بین اهداکننده و گیرنده لازم است.

خرید و فروش کلیه در ایران ممنوع است و فقط اهدای داوطلبانه مجاز می‌باشد

مراقبت‌های لازم برای زندگی با یک کلیه

معاینات منظم پزشکی: کنترل سالانه عملکرد کلیه شامل آزمایش خون و ادرار.

کنترل فشار خون: فشار خون بالا می‌تواند به کلیه باقیمانده آسیب بزند.

رژیم غذایی مناسب: کاهش مصرف نمک، پروتئین متعادل و پرهیز از غذاهای پرچرب.

هیدراته ماندن: نوشیدن آب کافی (اما نه بیش از حد).

پرهیز از مصرف خودسرانه دارو: برخی داروها مانند مسکن‌های NSAID می‌توانند به کلیه آسیب بزنند.

ورزش منظم: اما از ورزش�های شدید و پربرخورد اجتناب شود 

عوارض احتمالی و مدیریت آنها

اگرچه زندگی با یک کلیه معمولاً عوارضی ندارد، اما برخی موارد نیاز به توجه دارند:

پروتئینوری: دفع پروتئین در ادرار که نیاز به درمان دارد.

فشار خون بالا: که باید به دقت کنترل شود.

کاهش تدریجی عملکرد کلیه: که در برخی موارد ممکن است رخ دهد.

افزایش خطر عفونت‌های ادراری: که نیاز به درمان سریع دارد 

فعالیت‌های روزمره و شغلی

اکثر افراد با یک کلیه می‌توانند:

زندگی کاملاً عادی داشته باشند.

به مدرسه و کار بروند.

ازدواج کنند و بچه دار شوند.

ورزش کنند (اما بهتر است از ورزش‌های پربرخورد اجتناب شود).

سفر کنند 

.

طول عمر با یک کلیه

مطالعات نشان می‌دهد که اهداکنندگان کلیه معمولاً طول عمری مشابه جمعیت عمومی دارند. تحقیقات در ایران نشان داده که میزان بقای ۵ ساله پس از پیوند به ۸۰-۸۵٪ می‌رسد 

حمایت‌های قانونی در ایران

بیمه ویژه بیماران پیوندی با پوشش ۹۰٪ هزینه داروهای ضد رد پیوند.

معافیت از پرداخت حق بیمه برای گیرندگان پیوند.

وام کم بهره برای هزینه‌های درمان.

برنامه‌های ترویج اهدای عضو از فوتشدگان

نتیجه‌گیری

زندگی با یک کلیه کاملاً ممکن و برای بسیاری از افراد یک واقعیت روزمره است. با رعایت مراقبت‌های پزشکی، رژیم غذایی مناسب و معاینات منظم، افراد با یک کلیه می‌توانند زندگی کاملاً طبیعی و سالمی داشته باشند. اهدای کلیه در ایران تحت قوانین مشخصی انجام می‌شود و می‌تواند زندگی فرد گیرنده را نجات دهد یا به شدت بهبود بخشد

سوالات

1. آیا زندگی با یک کلیه خطرناک است؟ : خیر، یک کلیه سالم می‌تواند تمام عملکردهای لازم را انجام دهد و فرد می‌تواند زندگی کاملاً طبیعی داشته باشد. البته نیاز به معاینات منظم پزشکی دارد

2. چه محدودیت‌های غذایی برای افراد با یک کلیه وجود دارد؟ : مصرف نمک باید محدود شود، پروتئین به میزان متعادل مصرف شود و از غذاهای پرچرب پرهیز شود. همچنین نوشیدن آب کافی (نه بیش از حد) مهم است

3. آیا اهدای کلیه در ایران قانونی است؟ : بله، اهدای کلیه از اهداکنندگان زنده و فوتشدگان در ایران قانونی است، اما خرید و فروش کلیه ممنوع است و فقط اهدای داوطلبانه مجاز می‌باشد

4. آیا با یک کلیه می‌توان ورزش کرد؟ : بله، اما بهتر است از ورزش‌های پربرخورد که ممکن است به کلیه باقیمانده آسیب بزنند اجتناب شود. ورزش‌های سبک تا متوسط توصیه می‌شود

5. طول عمر افراد با یک کلیه چقدر است؟ : مطالعات نشان می‌دهد اهداکنندگان کلیه طول عمری مشابه جمعیت عمومی دارند. تحقیقات در ایران نشان داده میزان بقای 5 ساله پس از پیوند 80-85٪ است